Scroll

HISTORIA KOPALNI „SILESIA”

Powstanie Kopalni „Silesia” związane jest bezpośrednio z poszukiwaniami złóż solnych w rejonie Goczałkowice. Pierwszym wierceniem był otwór „Źródło Maria 1”, który został sfinansowany przez Rząd Pruski. Wiercenie otworu do głębokości 361m zakończono w 1860 r. i stwierdzono w nim występowanie solanki oraz pokładów węgla. Solankę eksploatowano do roku 1920, co dało początek powstaniu uzdrowiska w Goczałkowicach. Otwór został zniszczony podczas Powstań Śląskich. Wstępne rozeznanie przekroju geologicznego stało się podstawą poszukiwań górniczych.

Najważniejsze daty z historii kopalni „Silesia”

Początek XX wieku+

1900 r.

Austriackie przedsiębiorstwo „Dziedzitzer Montangewertschaft Bielitz”, z siedzibą w Wiedniu i Bielsku, rozpoczęło na terenie Czechowic wiercenie otworów badawczych za węglem do głębokości 400 m.

1902 r.

Rozpoczęto budowę szybu wentylacyjnego nr 1 o średnicy 4,2 m. Przy pracach zatrudniono 24 górników z Karwiny. Osiągnięto wówczas głębokość 463 m.

1905 r.

  • Aktem Wyższego Urzędu Górniczego w Morawskiej Ostrawie nastąpiły pierwsze nadania własności górniczej: „IDA”, „ROSA”, „ADELA”, „ELIZA” o łącznej powierzchni 146 ha.
  • W odległości 65 m na południe od szybu wentylacyjnego nr 1 wybudowano szyb wydobywczy nr 2 o średnicy 4,6 m, do głębokości 469 m.
  • Dyrektorem Kopalni został dr Hilf z siedzibą w Morawskiej Ostrawie.
  • Eksploatowano pokłady pomiędzy poziomami I (288 m) i II (411m) systemem filarowym z zawałem stropu. Stosowano obudowę drewnianą.
  • Na szybach nr 1 i nr 2 zabudowano parowe maszyny wyciągowe.
  • Rozpoczęto budowę sortowni o wydajności 110 t/h. Zastosowano ruszty i przesiewacze „Seltnera”
  • Pracują kotłownia, hala kompresorów tłokowych, turboprądnice, wentylatory główne na szybie nr 1.

1907 r.

Powstaje pierwsza organizacja zawodowa górników pod nazwą „Unia Górników” i wybucha pierwszy strajk przeciw zwolnieniom z pracy.

1918 r.

Właścicielem Kopalni zostają „Zakłady Górnicze Silesia” S.A. w Dziedzicach z siedziba w Morawskiej Ostrawie.

1919 r.

  • Rozbudowę Kopalni poprzedziły nowe nadania górnicze pod nazwą „PAWEŁ”, „HUGO” i „JÓZEF”.
  • Rozpoczęto głębienie szybu nr 3, które ukończono w 1922 r. W budynku nadszybia zainstalowano po raz pierwszy zapychacze powietrzno-łańcuchowe dla załadunku i wyładunku wozów z klatek szybu. Stalowa konstrukcja wieży szybowej z kołami linowymi o średnicy 5,0 m była imponującym dziełem inżynierskiej roboty.

1919-1939 r.

  • Roboty górnicze prowadzono w 10 pokładach należących do warstw orzeskich. Eksploatację prowadzono systemem ubierkowym i zabierkowym do pola, zazwyczaj w trzech lub czterech pokładach na różnych poziomach. Nieobcy był już system wybierania od pola. Roboty chodnikowe i wybierkowe prowadzono były wyłącznie w obudowie drewnianej.
  • W okresie pracy dyrektora inż. Ferdynanda Iwanka (1929-1939) zastosowano nowy system ścianowy z zawałem stropu przy pomocy kasztów przestawnych.
  • Na przełomie lat 30 wprowadzono w Kopalni pierwsze żerdziowe wrębiarki ścianowe z napędem powietrznym oraz rynny potrząsalne z silnikami powietrznymi.
  • Około 1925 r. zastąpiono transport konny na dole trakcją lokomotywową w oparciu o wysokoprężne powietrze 175 atm.
  • W 1927 r. założono Klub Sportowy z sekcją piłki nożnej, a w 1934 r. utworzono Klub Kajakarzy.

Lata 40.+

1939-1945 r.

    • W początkach września 1939 r. zmienia się nazwa Kopalni na „Grube Silesia-Dziedzitz” OIS i przechodzi pod zarząd komisaryczny koncernu Elektrowerke AG w Berlinie. Od 1944 r. Kopalnię przejmuje i prowadzi do końca wojny Spółka Akcyjna Energieversorgung Oberschlesien-Bergwerkverwachtung Grube Silesia.
    • Od 1942 r. na dole i powierzchni zatrudniano jeńców sowieckich (ok. 222 osób).
    • Zastosowano nowoczesne 4 wrębiarki ścianowe - łańcuchowe, powietrzne firmy „Eickoff”. Wprowadzono stosowanie obudowy chodnikowej mieszanej typu „Moll” oraz w minimalnym zakresie obudowę TH.

1945 r.

    • Po zakończeniu działań wojennych Kopalnia należała do Rybnickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego, a od 1950 r. do Jaworznicko-Mikołowskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego. Pierwszym dyrektorem po wyzwoleniu był inż. Antoni Godek, a zawiadowcą inż. Józef Żyła.
    • W połowie lutego Kopalnia zaczęła wydobywać początkowo 150 t/dobę, by osiągnąć średnie roczne wydobycie 471 t/dobę.
    • Powstaje kopalniana Stacja Ratownictwa Górniczego.

1949 r.

Wprowadzono do ruchu 5 sztuk wrębiarek łańcuchowych „Sulivan” oraz 10 sztuk młotków udarowych „Atlas Copco” produkcji USA.

Lata 50.+

1950 r.

Dyrektorem Kopalni został mgr inż. Karol Banszel.

1952 r.

Z inicjatywy wiceministra górnictwa prof. Bolesława Krupińskiego dnia 28.10.1952 r. odbyła się pierwsza narada w sprawie odmetanowania kopalń. Jako pierwszą do stosowania wytypowano Kopalnię „Silesia”. Tematem tym w Kopalni zajął się inż. Ludwik Kotula, późniejszy dyrektor Kopalni.

1955 r.

Do urabiania węgla zastosowano metodę „Cardox”.

1956 r.

Ukończono opracowanie projektu technicznego odmetanowania Kopalni. Do ujęcia metanu wytypowano pole zachodnie na poziomie II w pokładzie 315. Już w 1955 r. rozpoczęto budowę rurociągu metanowego systemem gospodarczym.

1957 r.

Do ruchu wprowadzono 3 sztuki lokomotyw akumulatorowych firmy angielskiej „Cleyton”.

1958 r.

  • Wprowadzono do obudowy ścian indywidualną obudowę stalowoczłonową typu „Gerlach”.
  • W grudniu następił odbiór techniczny instalacji i urządzeń odmetanowania. Halę odmetanowania wyposażono w dwie sprężarki austriackiej firmy „Stragor”, dwa analizatory metanu typu „Magnus” oraz kalorymetr „Junkers”

1959 r.

Dnia 6 lutego rozpoczęto próbny rozruch stacji odmetanowania. W rurociągu osiągnięto koncentrację metanu 80%. Od maja rozpoczęto przesyłanie gazu do rafinerii w Czechowicach-Dziedzicach.

Lata 60.+

1961 r.

Powiększenie obszaru górniczego Kopalni do 16,3 km2.

1963 r.

  • Rozpoczęto budowę wdechowego szybu nr 4 w Rudołtowicach o średnicy 5,5 m, kamienno-materiałowego. Głębienie szybu prowadzone było z zastosowaniem mrożenia górotworu.
  • Dyrektorem Kopalni został mgr inż. Władysław Rus.

1966 r.

Rozpoczęto budowę wentylacyjnego szybu nr 5 o średnicy 5,5 m w Rudołtowicach z zastosowaniem mrożenia górotworu.

1967 r.

Oddano do ruchu nową halę odmetanowania wyposażoną w 3 sprężarki rotacyjne „Wittig” produkcji niemieckiej.

1968 r.

  • Rozpoczęto eksploatację w partii centralnej.
  • Uruchomiono nowy Zakład Przeróbki Mechanicznej Węgla.

Lata 70.+

1972 r.

Uruchomiono nową dyspozytornię ruchu i dyspozytornię metanometryczną typu ROW.

1974 r.

  • Rozpoczęto proces kombajnizacji wszystkich ścian wydobywczych.
  • 28 czerwca - katastrofa górnicza – w wyniku wybuchu metanu zginęło 34 górników.

1975 r.

Uruchomiono dyspozytornię metanometryczną typu CTT63-40U produkcji francuskiej.

1976 r.

  • Nastąpiło powiększenie obszaru górniczego w kierunku wschodnim do łącznej powierzchni 21,36 km2.
  • W wyniku analizy przekrojów geologicznych zarysowała się możliwość projektowania Kopalni „Silesia Głęboka”, bazującej na zasobach warstw rudzkich i siodłowych, udokumentowanych do poziomu 1300 m. Występuje tu węgiel typu 33 i 34.
  • W latach 1976-1985 przeprowadzono modernizację urządzeń wydobywczych, pomocniczych polegająca na remontach i pogłębianiu szybów, wymianie maszyn wyciągowych, wymianie urządzeń w zakładzie przeróbczym, a w szybie nr 2 budowie skipów o ładowności 7,5.

1977 r.

Eksperymentalnie wprowadzono pierwszą obudowę zmechanizowaną typu kasztowego „Krab II”.

1979 r.

  • Wprowadzono pierwszy kombajn chodnikowy typu „Alpina” AM-50.
  • 30 października - katastrofa górnicza – w wyniku pożaru zginęło 22 górników.

Lata 80.+

1980 r.

Dyrektorem Kopalni został dr inż. Jan Dąbrowski.

1981 r.

Wprowadzono kolejne obudowy zmechanizowane oraz kombajny ścianowe z systemem posuwu „Poltrak II”. Pozwoliło to na zwiększenie wydobycia z mniejszej ilości ścian.

Wybudowano i poświęcono nowy ołtarzyk św. Barbary, patronki górników.

1982 r.

Dyrektorem Kopalni został mgr inż. Józef Michałek.

1983 r.

W przewozie głównym na poziomie IV wprowadzono trakcję spalinową.

1985 r.

Gwałtowna powódź zagroziła przerwaniem wałów nad rzekami Wisłą i Białą. Obmurowano wloty szybów do wysokości 1,5 m. Rozpoczęto roboty inżynieryjne związane z przełożeniem koryta rzeki Białej. Przełożono 1,5 km rzeki ok. 800 m w kierunku wschodnim.

1987 r.

  • Rozpoczęto budowę szybu wentylacyjnego nr 6 w Kaniowie.
  • Kopalnia znalazła się strukturach Jaworznicko-Mikołowskiego Gwarectwa Węglowego.

1989 r.

W wyniku zamian w gospodarce przedsiębiorstw państwowych wstrzymano wszystkie inwestycje rozpoczęte w latach 1985-1987.

Lata 90.+

1990 r.

Dyrektorem Kopalni został mgr inż. Zdzisław Adamaszek

1991 r.

Dyrektorem Kopalni został mgr inż. Andrzej Kiwic.

1992 r.

Rozpoczęto realizację długofalowego programu ograniczenia zrzutu słonych wód dołowych do rzeki Wisły – budowa pierwszej tamy wodnej na poziomie I.

1994 r.

Kopalnia „Silesia” wraz z siedmioma innymi kopalniami weszła w skład Nadwiślańskiej Spółki Węglowej S.A. z siedzibą w Tychach.

1996 r.

Rozpoczęto budowę drugiej tamy wodnej na poziomie IV.

1997 r.

  • Wielka powódź w południowej Polsce, w wyniku której zalane zostały Goczałkowice w obszarze górniczym Kopalni „Silesia”. Pod wodą znalazło się 40 budynków. Powódź nie zagroziła tym razem szybom Kopalni.
  • Początek realizacji programu „Ochrona rzeki Wisły przed zasoleniem – zatłaczanie wód słonych głębokimi otworami z powierzchni” – budowa, wspólnie z firmą „Metanel” S.A. z Warszawy, otworu badawczo-tłocznego Kozy MT-3.

1998 r.

Dyrektorem Kopalni został mgr inż. Stanisław Hamerlik.

1999 r.

  • Zaniechano eksploatacji w zawodnionych warstwach łaziskich, przerzucono ciężar wydobycia na słabozawodnione warstwy orzeskie, co doprowadziło do dalszego ograniczenia zrzutu wód słonych do rzeki Wisły.
  • Dyrektorem Kopalni został mgr inż. Jerzy Grzybek.

XXI wiek+

2000 r.

  • Dyrektorem Kopalni został mgr inż. Janusz Grudnik.
  • Wprowadzono nowy, zmodernizowany kompleks ścianowy z obudową Glinik-08/22 Oz o wydajności dobowej ok. 3000 ton oraz nowoczesny kombajn chodnikowy typu AM-75.

2001 r.

  • Rozpoczęto budowę „Zbiornika retencyjno-dozującego” w Kaniowie.
  • Kopalnia „Silesia” zajęła II miejsce w konkursie „Bezpieczna Kopalnia” za lata 1999-2001.

2002 r.

Wyposażono nową ścianę w wysokowydajny kompleks ścianowy z obudową Fazos-18/33 POz/P, z kombajnem KSW-500 i przenośnikiem R-85 o wydajności dobowej 4000-5000 ton oraz uproszczoną odstawą taśmową urobku. Kopalnia „Silesia” obchodzi 100-lecie swojego istnienia. Kopalnia „Silesia” zajęła III miejsce w konkursie „Bezpieczna Kopalnia” za lata 2000-2002.

2003 r.

  • Kopalnia „Silesia” wraz z 23 innymi kopalniami ze zlikwidowanych Spółek Węglowych weszła w skład Kompanii Węglowej S.A. z siedzibą w Katowicach.
  • Dyrektorem Kopalni został mgr inż. Zbigniew Żyromski
  • Kontynuowano prace związane z budową „Zbiornika retencyjno-dozującego” w Kaniowie.

2005 r.

Kopalnia „Silesia” została połączona z KWK „Brzeszcze” tworząc w ramach struktury Kompanii Węglowej S.A. Oddział KWK „Brzeszcze-Silesia” Ruch II Silesia. Dyrektorem połączonych kopalń został mgr inż. Zenon Malina

2006

  • Dnia 6 paźdzernika na poziomie IV (461 m) wybuchł pożar endogeniczny, który spowodował zamknięcie polem pożarowym niektórych wyrobisk dojściowych do partii wschodniej obszaru górniczego. Nikt z załogi i zastępów ratowniczych nie ucierpiał.
  • Wstrzymano prace przygotowawcze na Ruchu Silesia.

2007 r.

  • Wraz z kopalniami „Bolesław Śmiały”, „Piast”, „Ziemowit”, KWK „Brzeszcze-Silesia” dostała się pod zarząd Centrum Wydobywczego „Wschód” z siedzibą w Lędzinach. Dyrektorem Technicznym kopalni został mgr inż. Grzegorz Żukowski.
  • Ogłoszono pierwszy przetarg na zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa pod nazwą KWK „Brzeszcze Silesia” Ruch II Silesia.

2008 r.

  • Dyrektorem Technicznym kopalni „Brzeszcze-Silesia” został mgr inż. Kazimierz Grzechnik.
  • Ogłoszono drugi przetarg na zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa pod nazwą KWK „Brzeszcze Silesia” Ruch II Silesia.

2009 r.

  • Dnia 24 czerwca, w wyniku katastrofalnego opadu atmosferycznego, konwekcyjnego, wynoszącego ok. 103 mm/m2, w ciągu kilku godzin wody z całego miasta Czechowice-Dziedzice, poprzez bocznicę kolejową zalały teren zakładu głównego warstwą ok. 70 cm. Podtopieniu uległy: budynek dyrekcji, budynek stołówki, budynek cechowni, budynek zbytu, ekspedycji i maszyn, budynek stacji ratowniczej i BHP, budynek maszyny wyciągowej nr 3, budynek łaźni górniczej starej, budynek portierni oraz bocznica kolejowa na terenie kopalni.
  • Ogłoszono trzeci przetarg na zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa pod nazwą KWK „Brzeszcze Silesia” Ruch II Silesia.
  • We wrześniu powstała spółka pracownicza Przedsiębiorstwo Górnicze „Silesia” Sp. z o.o., która pozyskawszy inwestora strategicznego w postaci czeskiej spółki branży energetyczno-górniczej Energetický a průmyslový holding (EPH) przejmie przeznaczony przez Kompanię Węglową S.A. do likwidacji Ruch Silesia KWK „Brzeszcze-Silesia”.

2010 r.

W maju wystąpiła kolejna, wielka powódź w południowej Polsce. Zalane zostają miejscowości Goczałkowice, Czechowice-Dziedzice, Kaniówek Dankowski w obszarze górniczym Kopalni „Brzeszcze-Silesia” Ruch Silesia. Powódź bezpośrednio nie zagroziła szybom Kopalni, natomiast pośrednio poprzez sukcesywne zalewanie przez wody powodziowe stawów Dębina, Pław i przelewanie się ich wód do Stawu Przemysłowego (Kopalniok), zaistniało realne zagrożenie zalania zakładu głównego i szybów.

Przejęcie kopalni

Dnia 9 grudnia 2010, w siedzibie Ambasady Republiki Czeskiej w Warszawie, PG SILESIA oraz Kompania Węglowa podpisały Umowę Rozporządzającą związaną ze sprzedażą zorganizowanej części przedsiębiorstwa KWK „Brzeszcze-Silesia” Ruch II „Silesia”. W wyniku podpisania dokumentów transakcja została sfinalizowana i PG SILESIA w pełni przejęła wszystkie operacje KWK ”Silesia”. W ramach umowy koncesja wydobywcza dla KWK ”Silesia” została przeniesiona z Kompanii Węglowej na rzecz PG SILESIA. Transakcja została zakończona po upływie niemal 6-ciu miesięcy od podpisania Warunkowej Umowy Sprzedaży w czerwcu 2010r. Pierwszą ofertę zakupu kopalni PG SILESIA złożyła w październiku 2009r. Przed ostatecznym przejęciem kopalni, PG SILESIA zawarła Umowę Społeczną z wszystkimi pięcioma organizacjami związków zawodowych. Umowa Społeczna gwarantuje każdemu z 738 pracowników KWK ”Silesia” kontynuację umowy o prace oraz zarobki na poziomie nie niższym od dotychczasowego.